Świętochłowice - Forum bez polityki

Estończycy twierdzą, że w Tallinie, na placu obok ratusza, dokładnie w 1441 roku stanęło pierwsze drzewko bożonarodzeniowe. Przekonują też, że w aptece (także na tym placu) "zrodził się" marcepan. Cóż, sukces ma wielu ojców (w każdej dziedzinie).

Ciekawe, czy było to drzewo iglaste i jak udekorowane

A co do apteki, to w Tallinie znajduje się taka na Starym Mieście, która jest podobno najstarszą, wciąż działającą, na świecie

Dzisiaj w okienku rajski owoc – jabłko.
Jabłka zawieszane na choinkowych gałązkach symbolizują ten właśnie biblijny owoc, którym kuszeni byli Adam i Ewa.

Ta alzacka choinka, też była zdobiona jabłkami, gdyż miała symbolizować rajskie drzewo. Jednak nie każdy wie, że jabłka te stały się pierwowzorem dzisiejszych, tak popularnych bombek choinkowych. Otóż w 1850 roku z powodu suszy zabrakło jabłek. Wtedy to właśnie – w zastępstwie owoców – powstały pierwsze szklane bombki.

Obecność, tego pełnego witamin owocu na choince, ma też zapewnić zdrowie i urodę. Tak więc drodzy Państwo, jabłuszko musi być zawieszone

W okienku pozłacany orzech. Najprostsza chyba do zrobienia ozdoba choinkowa i zapewne jedna z najstarszych. A ile korzyści z orzecha na choince płynie Orzechy, zawijane w sreberka, nieść mają siłę i dobrobyt.

Ogólnie orzech symbolizuje tajemnicę ukrytą, jak jego jądro, w skorupce. Orzech włoski w literaturze chrześcijańskiej wspominany jest jako symbol człowieka: zielona powłoka to ciało, twarda skorupa to kości, a słodki miąższ to dusza. Bywa również symbolem Chrystusa - gorzka powłoka to ciało Chrystusa, które przeszło przez gorzką drogę męki, skorupa jest drzewem krzyża, a jądro, które żywi ludzi, a dzięki zawartemu w nim olejkowi orzechowemu umożliwia np. zapalenie światła, jest ową boską naturą Chrystusa.

Senniki podają, że gdy komuś śnią się orzechy to znaczy, że pokona wszystkie piętrzące się przed nim trudności. Niech się nam więc jak najczęściej całe stosy orzechów śnią

W okienku kolejna bardzo ważna ozdoba na nasze świąteczne drzewko: choinkowe łańcuchy.
Ileż to już przyszło nam nasklejać tych łańcuchów w życiu, i tych na choinkę, i tych międzyludzkich. Bo przecież w ludowej tradycji niektórych regionów Polski uważano, że łańcuchy wzmacniają rodzinne więzi oraz chronią dom przed kłopotami.

Poza tym papierowe łańcuchy przypominały o zniewoleniu grzechem, a np. w okresach rozbiorów miały wymowę politycznych okowów.

Jednak coraz rzadziej klei się po domach łańcuchy na choinkę. Wolimy zastąpić je bardziej efektownymi, kupionymi w sklepie. Może dlatego coraz trudniej utrzymać rodzinne więzi… Warto chyba, choć jeden malutki łańcuszek osobiście skleić i na tegorocznej choince zawiesić. Ja na pewno tak zrobię

Dzwoneczki zawieszane na choince mają przynosić dobre nowiny i radosne wydarzenia.

Dzwoneczek, a raczej jego większy brat dzwon, ma już czterotysięczną historię. Znany był w Chinach 2000 lat przed naszą erą, później w Egipcie, Indiach, Grecji, Rzymie i innych antycznych kulturach. Dzwony zawsze służyły jako urządzenia sygnalizacyjne, używane były w rytuałach religijnych oraz pełniły rolę amuletów ochronnych. Dzwon towarzyszył człowiekowi przez całe jego życie ogłaszając narodziny i śmierć, zwycięstwo lub klęskę, wołanie na trwogę, uprzedzał o burzy czy niebezpieczeństwie.

Najstarsze dzwony w Europie to tzw. Dzwony Teofila, kształtem przypominające prymitywne dzwony pasterskie, datowane na VI wiek. Natomiast dzwony o różnej wysokości dźwięku pojawiły się w IX wieku, zaś te w klasycznym, znanym do dzisiaj kształcie, pochodzą z wieku XIII.

A wracając do naszego dzwoneczka na choince, chyba najbardziej kojarzy się wszystkim z utworem muzycznym Jingle Bells, znanym również pod nazwą One Horse Open Sleigh. Jak podaje Wikipedia, utwór ten napisał w 1857 roku amerykański kompozytor James Pierpont. Mimo, iż Jingle Bells kojarzy się bezpośrednio ze świętami Bożego Narodzenia, w rzeczywistości nawiązuje do okresu zimowego jako pory roku.

Zapalając czwartą i ostatnią świecę wieńca adwentowego, uświadamiam sobie, że Boże Narodzenie jest już tak blisko.

Ta czwarta świeca symbolizuje nauczanie proroków, głoszących przyjście Mesjasza.

W tę niedzielę jest również mowa o bardzo istotnym wydarzeniu, jakim była wizyta Marii u Elżbiety. Maria mieszkała w Nazarecie. Lecz na wieść o odmiennym stanie swej starszej już krewnej, która mieszkała w odległym Ain Karen, nie wahała się ani chwili i wyruszyła pieszo, z przysłowiowym już „pośpiechem”, nieść jej pomoc i wsparcie. Trzeba być w Izraelu i zobaczyć, jaka to była droga. My jechaliśmy z Nazaretu do Ain Karen autobusem prawie pół dnia. Asfaltowa szosa wiedzie przez pustynne pustkowia i nawet dziś nie ma zbyt wielu możliwości zrobienia postoju, a co dopiero 2000 lat temu. Podróż musiała być trudna, ale Maria podjęła ten wysiłek, bo tak czuło jej serce. Nie mogła przecież zostawić Elżbiety bez pomocy!

A może na tej podstawie zadać sobie samemu pytanie? A ja? Czy znam drogę do moich bliskich? Czy znam drogę do tych, do których powinnam ją znać? Czy żona zna drogę do swego męża? Czy mąż zna drogę do swojej żony? Czy rodzice znają drogę do swoich dzieci i odwrotnie?

Zawsze można się znaleźć na drodze z Nazaretu do Ain Karen i zapytać: co mogę zrobić dla Ciebie?

Zwyczaj wypatrywania pierwszej gwiazdy w wigilijny wieczór ma nierozerwalny związek z postaciami trzech mędrców, których mamy w dzisiejszym okienku, zwanych także magami lub królami, a których tajemnicza gwiazda zaprowadziła do Betlejem.

Jest szereg hipotez, co do pojawienia się tej szczególnej gwiazdy w roku narodzenia Jezusa z Nazaretu. Kepler usiłował wytłumaczyć gwiazdę betlejemską przez zbliżenie Jowisza i Saturna, jakie zdarzyło się w 7 roku przed narodzeniem Chrystusa. Pamiętać bowiem trzeba, że liczenie lat od urodzenia Jezusa wprowadził w VI w. Dionizy Exiguus myląc się przy tym o 7 lat, gdyż Jezus faktycznie urodził się w 7 roku przed naszą erą. Inni przypuszczają, że była to kometa Halleya, która także w owym czasie się ukazała.

Możemy przeczytać na stronie katolik.pl, że w istocie „pokłon Mędrców ze Wschodu, opisywany w Ewangelii przez św. Mateusza (Mt 2, 1-12), symbolizuje pokłon świata pogan i wszystkich ludzi, którzy klękają przed Bogiem Wcielonym. W trzech magach pierwotny Kościół widzi siebie, świat pogański, całą rodzinę ludzką, wśród której zjawił się Chrystus, a która w swoich przedstawicielach przychodzi z krańców świata złożyć mu pokłon. Dla podkreślenia uniwersalności zbawczej misji, tradycja chrześcijańska wśród Magów od bardzo już dawna umieszcza także Murzyna. Legenda, że jeden z Magów pochodził z murzyńskiej Afryki, wywodzi się zapewne z proroctwa Izajasza: Królowie Tarszysz i wysp przyniosą dary. Królowie Szaby i Saby złożą daninę. I oddadzą Mu pokłon wszyscy królowie... Przez królestwo Szaby rozumiano Abisynię. Na podstawie tego tekstu powstała także tradycja, że Magowie byli królami. Tak ich też powszechnie przedstawia ikonografia. Prorok Izajasz nie pisze wprost o królach, którzy mają przybyć do Mesjasza, ale przytacza dary, jakie Mu mają złożyć” (czyli złoto, kadzidło i mirrę).

Od przełomu XV i XVI wieku w dniu poświęconym hołdowi trzech mędrców, nazwanym świętem Objawienia Pańskiego, w kościołach święci się kadzidło i kredę. Kredą oznacza się drzwi na znak, że w mieszkaniu przyjęty został Wcielony Syn Boży. Pisze się na odrzwiach litery K+M+B, które mają oznaczać imiona Mędrców lub też mogą być pierwszymi literami łacińskiego zdania: (Niech) Chrystus mieszkanie błogosławi - po łacinie: Christus mansionem benedicat. Zwykle dodaje się jeszcze aktualny rok.

Rodzice co roku nakazują dzieciom, by wypatrywały pierwszej gwiazdki, a sami wówczas mają czas, by dokończyć przygotowania do wigilii lub podłożyć pod choinkę prezenty.

Jednak gdzie szukać gwiazdki? Dr Jacek Czakański, astronom z Planetarium Śląskiego, poleca patrzeć w południowo-zachodnią część nieba, gdzie zaraz po zmroku, a więc już około godz. 15.20 widać najjaśniejsze ciało niebieskie po Słońcu i Księżycu. To Wenus zwana Gwiazdą Wieczorną. To określenie jest jednak mylące, bo Wenus jest przecież planetą, podobnie jak Jowisz pojawiający się na niebie jako drugi na południowym wschodzie. Jest widoczny jakieś 30-40 minut po Wenus.
Prawdziwe gwiazdy zaczynają świecić jeszcze później. Są to: Orion, Kastor i Polluks oraz Syriusz.

W dwudziestym czwartym okienku musi się znaleźć coś szczególnego, coś zwieńczającego ten czas radosnego oczekiwania i na pewno scena narodzenia Pańskiego jest tym, czego można się było spodziewać.

Pierwszą szopkę przygotował we włoskim Greccio, a właściwie w pobliżu, w leśnej jaskini, św. Franciszek. Miało to miejsce w 1223 roku w Wigilię Bożego Narodzenia. Franciszek pragnął uczcić pamięć o narodzinach owego Dziecięcia, pokazać niewygody i wyrzeczenia, jakie musiało znosić złożone w żłobie. Przygotowania trwały dwa tygodnie i jak opisuje to Tomasz z Celano w pierwszym „Żywocie świętego Franciszka”, efekt był niesamowity:

„Grota oświetlona jakby za dnia. Przybywają ludzie, przeżywają radośnie coś czego jeszcze nie było, nowe misterium. Pobliski las wypełnia się głosami, skały odpowiadają echem radującym się. Śpiewają bracia, oddając należną chwałę Panu.
Franciszek położył małe dziecię na sianie, przypomniał fragment Ewangelii o narodzeniu Pana, wygłosił kazanie, odprawiono Eucharystię.”

Właśnie to misterium, zainspirowane przez św. Franciszka jest początkiem wszystkich późniejszych szopek, stajenek, a także inscenizowanych na żywo jasełek. Zwyczaj przedstawiania w żywych widowiskach oraz w innych formach scen towarzyszących narodzinom Jezusa upowszechnił się, zataczając coraz szersze kręgi, również daleko poza włoską ziemię. Do Polski ów wigilijno-bożonarodzeniowy zwyczaj dotarł dość wcześnie, bo już w roku 1236, kiedy do Opola przybyli pierwsi franciszkanie. Jedne z najstarszych figurek stajenkowych, pochodzące z XIV wieku, znajdują się w klasztorze przy kościele św. Andrzeja w Krakowie. Ufundowała je córka Władysława Łokietka, żona króla węgierskiego Karola Roberta – Elżbieta.

I jeszcze pewna ciekawostka. Mimo iż zwyczaj ustawiania szopek najwcześniej rozpowszechnił się we Włoszech, to na tak licznie odwiedzanym Placu św. Piotra w Watykanie, pojawił się najpóźniej. Wprowadził go dopiero Jan Paweł II. Od początku jego pontyfikatu, corocznie w grudniu zaczynano wznosić na Placu szopkę wielkości okazałego domu, a drewniane figury pochodzą z Muzeum Watykańskiego, gdzie były przechowywane od XVIII wieku. Dopiero za sprawą polskiego Papieża zostały odrestaurowane i przez cały okres bożonarodzeniowy radują oczy setek tysięcy pielgrzymów przybywających do Watykanu.

Dziś trudno już byłoby znaleźć kościół, w którym w czas świąt Bożego Narodzenia nie ma betlejemskiej stajenki. W wielu wystawia się jasełka. W iluż stajenkach i szopkach figurki są ruchome, a w niektórych pojawiają się żywe zwierzęta. Choć najstarsze przekazy mówią, że w grocie Narodzenia podobno zwierząt nie było, to ja po odwiedzeniu Pola Pasterzy w Betlejem jestem innego zdania. Przecież to były tereny pasterskie, więc nie miałoby być wołka i osiołka?